۷ سبک و روش برای صحبت کردن وجود دارند که عبارتند از: تعاملی، سخنرانی، بحث گروهی، توضیح دادن، داستان گویی، موعظه کردن، و لطیفه گویی با طنز پردازی.
بهترین شیوه سخن گفتن روش تعاملی است. در این روش بین پیام دهنده و پیام گیرنده کنش متقابل وجود دارد. منظور از کنش متقابل مبادله دو سوی کلام یا زبان بدن در جهت اهداف ارتباط می باشد. در این شیوه واکنش های کلامی و غیرکلامی مخاطب حاکی از اشتیاق به موضوع گفتگو یا بی‌حوصلگی کاملاً نمایان بوده و ارتباط دهنده می‌تواند آگاهانه از اصول ارتباط موثر سود جوید. لذا بهترین ویژه سبک سخن گفتن وجود کنش متقابل است.
در روش سخنرانی کنش متقابل بین گوینده و شنوندگان به حداقل ممکن کاهش می یابد از این رو، روش مناسبی برای ترغیب یا آموزش به حساب نمی آید. با این حال این روش از ویژگی های منحصر به فردی برخوردار است:
۱. تعداد شنوندگان زیاد بوده و ارتباط از طریق دیگر امکان پذیر نیست.
۲. زمانی که هدف انتقال اطلاعات و معلومات است، بهترین سبک، سخنرانی است.
۳. هنگامی که روش دیگری برای بیان اندیشه ها وجود نداشته باشد.
۴. هنگامی که اطلاعات به صورت پراکنده بوده و پیام دهنده مجبور به سازماندهی اطلاعات است.
۵. هنگامی که یاد سپاری اطلاعات برای مدتی طولانی ضروری نیست، می توان از روش سخنرانی استفاده کرد.
۶. هنگامی که قصد راهنمایی، سازماندهی، بیان دستورالعمل های حرفه ای، آماده سازی یا هدایت گروهی است.
گیج و لاینر در کتاب روانشناسی پرورشی خود می نویسند:” روش سخنرانی به ویژگی های شخصیتی از قبیل لحن و آهنگ صدا، سبک سخنرانی، روانی کلامی، تحرک، حرکات دست و سر( زبان بدن) بستگی دارد. همانطور که همه کس نمی‌توانند بازیگر خوب سینما باشند، همه افراد نمی توانند سخنران خوبی باشند. چنانچه فردی ، شخصیتی مناسب با سخنرانی ندارد، بهتر است از روش های دیگر استفاده کنند”.
چنان که بیان شد در روش سخنرانی بر خلاف روش تعاملی کلیه فعالیتهای کلامی به عهده پیام دهنده می باشد. روش بحث گروهی همانطور که از نامش پیداست نوعی روش تعاملی است که در آن مخاطب این برای بیان نقطه نظرات خود به صورت فعال در بحث شرکت می کنند.
در تحقیقات انجام شده توسط نیروی دریایی آمریکا معلوم شد، شرکت‌کنندگان در یک سخنرانی بعد از گذشت ۱۸ دقیقه از شروع سخنرانی تمرکز حواس خود را نسبت به موضوع دست میدهند. توصیه محققان برای ایجاد تمرکز بیشتر به شرح زیر است:
- در پانزده دقیقه اول مهمترین و اساسی ترین مطالب را بیان کنید. نیم ساعت بعد را به پرسش و پاسخ اختصاص دهید.
- صحبت‌های خود را به بخشهای ۱۸ دقیقه ای تقسیم کنید.
- در فاصله بین هر دو بخش می توانید یک تکه فیلم مرتبط با موضوع پخش کنید.
نویسنده: دکتر اعتماد هژبرالساداتی
