نیازمندی های شغل منعکس کننده وظایف ، تعهدات و مسئولیت های متفاوت مشاغل است، نیازمندی های شغل در جای خود، عملیات منابع انسانی را که توسط مدیر اجرا می گردد و شامل استخدام ، گزینش ، آموزش و بالندگی ، ارزیابی عملکرد ، پاداش و سایر فعالیت های روابط نیروی کار است تحت تاثیر قرار میدهد.
داده ها و اطلاعات تجزیه و تحلیل شغل ممکن است با روش های مختلف چون مصاحبه، پرسشنامه، مشاهده و مراجعه به دفاتر روزانه جمع آوری شود. روش های کمی دیگر شامل استفاده از تجزیه و تحلیل کارکردی شغل، سیستم پرسشنامه ای تجزیه و تحلیل پست و روش رویداد بحرانی است. بنا به اتفاق نظر صاحبنظران ، تصمیم های منابع انسانی در استخدام، ارزیابی عملکرد و ارتقا باید براساس عوامل کلیدی مشخص و مرتبط با شغل انجام گیرد. این عناصر می تواند فقط با تجزیه و تحلیل نیازمندی های شغل تعیین شود.
شکل شرح مشاغل از تنوع بسیاری برخوردار است و معمولاً منعکس کننده ی نیازهای سازمانی و مهارت نویسنده آن است. حداقل هر شرح شغل باید شامل عنوان شغل، بخش شناسایی شغل و بخش وظایف ضروری باشد که بخش مشخصات شغلی نیز ممکن است شاملشان شود. شرح مشاغل باید به شکل واضح و مشخصی با در نظر گرفتن ملاحظات قانونی بیان گردد.
طراحی شغل ترکیبی از چهار اصل قابل ملاحضه ست: اهداف سازمانی، ملاحظات مهندسی صنعتی (تجزیه و تحلیل روش های کاری و ایجاد استانداردهای زمانی) ، ملاحظات ارگونومی که توانایی و محدودیت‌های انسانی را با وظایف شغل منطبق می کند و مشارکت کارکنان.
برای بهبود فرآیندهای داخلی سازمان و افزایش بهروری کوشش های زیادی توسط سازمان ها به منظور پربار کردن مشارکت پرسنل در فرآیند کاری انجام گرفته است. تفویض اختیار پرسنل باعث میشود که کارکنان، خلاق و نوآور شوند. کارکنانی که از این طریق توانمند میشوند کارآفرین های رشته خود محسوب میشوند. گروه های کار ترکیبی از کارکنان در واحدهای کاری است که با ارائه پیشنهادات برای بهبود محصولات یا کیفیت خدمات یا افزایش اثربخشی تاثیر می گذارد. تیم های کاری بر مشارکت افراد بیشتر از فعالیت های انفرادی تکیه دارد. این تیم ها از تخصص ها و توانایی های هر کدام از اعضا برای دستیابی به اهداف مشخص استفاده می کنند . مشخصه ی تیم های خودگردان این است که نمی خواهند وظایف مدیران سنتی را پیاده کنند.
در مدل مشخصات شغل پنج عامل شغلی به افزایش عملکرد و رضایت شغلی بیشتر کمک می کنند. تنوع مهارت ها، ماهیت وظایف، اهمیت وظایف، استقلال ، بارخور، همه ی این عوامل باید در شرح شغل مشخص باشند . از آنجا که هر عامل وضعیت فیزیکی کارمند را تحت تاثیر قرار می دهد این عوامل باید در مشاغل در نظر گرفته شوند. وقتی مشاغل با پیروی از مدل مشخصات شغلی، غنی سازی شوند، تجربیات کارکنان نقش بیشتری در ایفای مشاغل می یابند و آنها مسئولیت بیشتری را قبول می کنند و بازخور مستقیمی از وظایفی که انجام می دهند به دست آورده میشود.
تغییرات در برنامه ی کاری که شامل هفته های کاری فشرده، زمان منعطف، تقسیم مشاغل و ارتباطات ازراه دور است، این امکان را به پرسنل میدهد که برنامه های کاری خود را با زندگی شخصی تطبیق دهند. کارکنان می توانند از این روش های منابع انسانی استفاده کنند تا نیازهای پرسنلی خود را برطرف نموده و در همان حال اثربخشی سازمان را افزایش می دهند.
نویسنده: دکتر اعتماد هژبرالساداتی
