عوامل موثر بر مدیریت منابع انسانی

این عوامل که در شکل شماره یک نشان داده شده اند عبارتند از فرهنگ، سرمایه انسانی، سیستم قانونی – سیاسی و سیستم اقتصادی.

فرهنگ

یکی از مهمترین عوامل موثر بر مدیریت منابع انسانی در سطح بین المللی فرهنگ کشوری است که شرکتی می خواهد در آن فعالیت کند. فرهنگ عبارتست از مجموعه ای از مفروضات که اعضای یک جامعه در آن مشترک اند. این مفروضات شکل دهنده عقایدی درباره جهان ، چگونگی کارکرد آن و آرمانهای ارزشمند هستند.

فرهنگ به دو دلیل برای مدیریت منابع انسانی مهم است. اولاً فرهنگ غالباً تعیین کننده سه عامل دیگر تأثیر گذار بر مدیریت منابع انسانی در بازارهای جهانی است. فرهنگ تأثیر بسزایی بر قوانین و سرمایه انسانی یک کشور می گذارد. زیرا اگر فرهنگ آموزش و تحصیلات در کشوری ارزش محسوب شده و بدان توجه شود در این صورت افراد جامعه سعی خواهند کرد تا سرمایه انسانی خود را تقویت کنند. دوماً فرهنگ و اقتصاد دارای رابطه بسیار نزدیکی با یکدیگر هستند. با این حال مهم ترین دلیل اهمیت فرهنگ برای مدیریت منابع انسانی این است که فرهنگ غالباً اثر بخشی اقدامات و فعالیتهای مختلف مدیریت منابع انسانی را تعیین می کنند. فعالیتها و اقداماتی که در ایالات متحده کارآمد و موثر واقع می شوند، ممکن است در فرهنگی با عقاید و ارزشهای متفاوت موثر و کارآمد نباشند.

ویژگی های فرهنگی بر نحوه رفتار مدیران با زیردستان و نحوه انتخاب فعالیتهای مناسب مدیریت منابع انسانی تاثیر می گذارند. فرهنگ می توانند بر سیستم های جبران خدمات نیزتاثیر بگذارند. اغلب در فرهنگ فرد گرا (مانند ایالات متحده) تفاوت بسیار فاحش و آشکاری بین بالاترین و پایین ترین میزان دریافتی افراد در سازمان وجود دارد به طوری که گاهی میزان بالاترین دریافتی 200 برابر پایین ترین دریافتی است. از سوی دیگر فرهنگ جمع گرا دارای ساختارهای پرداختی پهن تری هستند به گونه ای که بالاترین میزان دریافتی حداکثر 20 برابر پایین ترین دریافتی می رسد.

تفاوت های فرهنگی بر فرآیندهای ارتباطی و هماهنگی سازمانها نیز تاثیر می گذارند. فرهنگ  جمع گرا نسبت به فرهنگ فرد گرا به تصمیم گیری گروهی و اقدامات مدیریت مشارکتی بیشتر ارزش می دهند. به طور کلی در بین چهار عامل یاد شده فرهنگ دارای بیشترین تاثیر بر مدیریت منابع انسانی در عرصه جهانی است.

سرمایه انسانی

میزان توانایی یک شرکت در شناسایی و حفظ نیروی کاری واجد شرایط و ذی صلاح، یکی از عوامل مورد توجه در اتخاذ تصمیم به منظور قدم نهادن به بازرهای جهانی است. لذا کیفیت سرمایه انسانی یک کشور موضوعی مهم در مدیریت منابع انسانی است. سرمایه انسانی به توانایی ها و قابلیت های سازنده و کارآمد افراد اشاره دارد که این توانایی و قابلیت ها شامل دانش، مهارتها و تجربه میشود که دارای ارزش اقتصادی هستند. کشورها دارای سطوح مختلفی در سرمایه انسانی اند.

متغیرهای چندی در تعیین سرمایه انسانی یک کشور دخیلند. مهم ترین عامل فرصتهای تحصیلی و آموزشی مهیا برای نیروی کار است. میزان و کیفیت سرمایه انسانی یک کشور بر تصمیم یک شرکت مبنی بر ورود به آن کشور تاثیر جدی می گذارد. کشورهای دارای سرمایه انسانی پایین موجب جذب تسهیلاتی می شوند که نیازمند سطوح دستمزد و مهارتی پایین هستند . کشورهای دارای سرمایه انسانی بالا مکان های جذاب برای سرمایه گذاری خارجی هستند؛ سرمایه گذاری هایی که باعث ایجاد مشاغلی با مهارت های بالا می شوند.

سیستم قانونی – سیاسی

 قوانین و مقررات وضع شده از سوی سیستم قانونگذاری یک کشور می تواند شدیداً بر مدیریت منابع انسانی تاثیر بگذارد. سیستم قانون – سیاسی غالباً الزاماتی را بر اقدامات خاص مدیریت منابع انسانی نظیر آموزش ، جبران خدمات ، استخدام و اخراجها وارد می سازد. در سطحی گسترده تر ، قوانین ، پیامد و نتیجه فرهنگی است که در یک جامعه وجود دارد. لذا قوانین جاری در یک کشور خاص غالباً انعکاسی از هنجارهای اجتماعی موجود درباره آن چیزی است که رفتار مشروع و قانونی را شکی می دهد.

سیستم اقتصادی

سیستم اقتصادی یک کشور به طرق مختلف بر مدیریت منابع انسانی تاثیر می گذارد. همان گونه که قبلاً اشاره شد فرهنگ یک کشور دارای ارتباط نزدیکی با سیستم اقتصادی آن کشور است و این دو سیستم انگیزه های لازم برای توسعه سرمایه انسانی را فراهم می سازند. آن دسته از افرادی که در جهت تقویت سرمایه آنسانی خویش سرمایه گذاری کنند خصوصاً از طریق آموزش از شانس بیشتری برای کسب پاداشهای مادی برخوردار خواهند شد . در نتیجه انگیزه برای انجام یک چنین سرمایه گذاری هایی افزایش می یابد.

نویسنده: دکتر اعتماد هژبرالساداتی